O pasado 27 de novembro, a Mesa Galega de Educación no Rural (MGER) presentaba, en Compostela, un documento en defensa dun ensino público de calidade e universal no noso campo. A MGER está integrada polos movementos de renovación pedagóxica galegos -Asociación Socio Pedagóxica e Nova Escola Galega-, sindicatos do ensino -CIG, CCOO, CSIF, STEG, UGT- e a Asociación socio-educativa Antonio Gandoy (antigo Preescolar na casa). Para elaborar o documento final presentado, contaron coa participación, a maiores, de asociacións de pais e nais do rural, profesorado e especialistas de diversos campos. O 10 de decembro, a presentación tiña lugar en Lugo.
O SLG coincide tanto na diagnose que denuncia unha “asfixia” da educación no medio rural inserida no mesmo proceso de desmantelamento que está a padecer o campo no seu conxunto”; como na táboa reivindicativa condensada no Plan de educación específico para o rural que defende a MGER. Por iso, o SLG apoiou publicamente a presentación deste documento que, ademais de facerse en Compostela, tamén se realizou en Lugo, o 11 de decembro. De seguido, publicamos un resume das principais demandas da MGER que veñen contidas no Plan de educación específico para o rural. O documento completo pódese descargar premendo na icona que hai ao remate desta páxina:
• Deseñar un plan de desenvolvemento socioeconómico coordinado entre as distintas consellerías para frear e reverter o proceso de despoboamento do rural, fomentando actividades económicas que fixen poboación de forma estable, aproveitando os recursos da terra sen destruílos, e garantindo a oferta de servizos públicos á poboación rural (educación, sanidade, atención ás persoas dependentes, transporte, etc.).
• Dentro deste plan, poñer a andar un proxecto educativo específico axeitado ao medio rural, elaborado coa comunidade educativa (universidades, federacións de ANPAs, sindicatos de ensino, movementos de renovación pedagóxica, grupos de desenvolvemento rural, etc.) e que responda ás necesidades reais actuais do mundo rural.
• Elaborar un mapa escolar galego que contemple para cada zona ou comarca unha rede educativa que inclúa todas as necesidades educativas desde 0 anos ata a idade adulta.
• Fornecer a todas as escolas rurais dos medios humanos e materiais precisos para unha educación de calidade.
• Reformular por parte da administración a atención educativa á etapa de 0 a 6 anos, integrando no sistema educativo o ciclo 0-3, entendendo que a atención educativa debe formularse dende unha perspectiva global e comunitaria coa familia, tomando como referencia o modelo que durante 36 anos desenvolveu o proxecto educativo Preescolar na Casa.
• Manter as escolas unitarias existentes.
• Acelerar a extensión da rede de colexios rurais agrupados (CRAs) ou promover outra forma de agrupamentos funcionais que garantan a dotación dos mesmos recursos sen os requisitos que esixe un CRA.
• Asumir un novo modelo de escola heteroxénea en canto a niveis, un novo perfil de escola pequena e de centro adaptado ao rural cunha apropiada organización e unha debida dotación compensatoria de profesorado e de todo tipo de recursos pedagóxicos.
• Frear o peche de centros e a redución de unidades, co conseguinte desprazamento do alumnado ás concentracións escolares ou aos centros educativos das vilas e cidades próximas.
• Manter a ESO nos centros rurais.
• Adecuar a oferta formativa en Bacharelato e FP á realidade do contorno dos centros rurais.
• Dotar ás redes escolares dos medios económicos e de transporte necesarios.
• Estender o transporte gratuíto a BAC e FP nos IES de zonas rurais.
• Manter a gratuidade dos comedores escolares para aquel alumnado que use o transporte escolar.
• Implicar ás universidades galegas nun plan formación inicial do profesorado que contemple especificamente a educación no medio rural.
• Promover a adaptación do currículo á realidade rural galega, integrando plenamente no día a día de todas as escolas a cultura popular e os saberes tradicionais en proceso de desaparición. Un especial compromiso requíreo a dignificación e a recuperación da lingua galega.
• Abrir os centros ao seu contorno, fundamentalmente ao mundo labrego e mariñeiro, mediante saídas, intercambios ou outras actividades interactivas.
• Estimular a participación activa das familias na escola, a través do impulso a proxectos de comunidades de aprendizaxe, ou ben a través dos consellos escolares ou da organización que a propia comunidade escolar determine oportuna, entendendo como fundamental que a cultura familiar e veciñal estea presente na escola, para que sexa valorada e respectada, e para potenciar non só a autoestima do alumnado rural senón tamén do seu contorno, e desde aí fortalecer as redes sociais, laborais, etc. da aldea ou vila rural correspondente.